De Amerikaanse psycholoog Stanley Milgram wilde begrijpen waarom doorsnee burgers zo gewillig meewerkten aan de holocaust. Daartoe bedacht hij zijn inmiddels wereldberoemde experiment. Hij voerde het in 1961 uit aan de Universiteit in Warschau.
Proefpersonen kregen opdracht andere proefpersonen stroomschokken toe te dienen als ze foute antwoorden gaven. Milgram constateerde dat 90 procent van de proefpersonen onder druk van een toezichthouder doorging met het toedienen van elektroschokken tot gevaarlijke niveaus. 10 procent slechts bleek over een moreel kompas te beschikken en rebelleerde.
Een bevestiging van de dynamiek tijdens de holocaust. De meeste mensen gehoorzamen autoriteit. En schakelen daarbij desnoods hun eigen geweten uit. Een kleine minderheid handelt autonoom. En volgt zijn innerlijke kompas.
Mijns inziens hebben we in de afgelopen twee jaar blootgestaan aan een wereldwijd Milgram Experiment 2.0. Wederom bleek 90 procent van de mensen bereid een medemens te straffen onder druk van de autoriteiten. 10 procent rebelleerde. Vrijwel ieder land had vergelijkbare resultaten.
Op de vraag waarom een kleine minderheid wel rebelleert geeft Milgram geen antwoord. Ik heb wel een hypothese. De mensen die autoriteit niet blind volgen, zijn ooit succesvol ontkomen aan valse macht. Of hebben op latere leeftijd trauma succesvol ontladen.
De andere groep niet. Ze is onder trauma bevroren en nooit meer ontdooid. Het trauma is verdrongen. Het waarnemingsvermogen vertroebeld. Rode vlaggen worden gemist. De wens is vader van de gedachten.
We zullen in ons leven vaak tot de 90 procent behoren. De kans is daartoe statistisch nu eenmaal het grootst.
Maar de geschiedenis herhaalt zich altijd. En dus volgt altijd weer een kans om anders te kiezen.
Het helpt om in de tussentijd innerlijk trauma werk te verrichten. En te beseffen dat trauma een olifant in de kamer is. Onze ‘beschaafde’ wereld heeft tal van blinde vlekken. En traumatiseert kinderen systematisch. Het begint al bij de aangifte bij het gemeentehuis…
Comments